Trong lịch sử hội họa Trung Quốc, có một nghệ thuật độc đáo là vẽ trúc. Trong khoa vẽ trúc lại chia ra: sắc trúc (vẽ bằng màu) chu trúc (vẽ bằng son) mặc trúc (vẽ bằng mực), trong đó mặc trúc tạo ảnh hưởng lớn nhất. Người đầu tiên vẽ mặc trúc là ai? Từ trước đến nay chưa hề có tiếng nói thống nhất.
Một thuyết cho là Ngô Đạo Tử đời Đường, Vương Khái trong "Giới tử viên hoa truyện" viết: "Sơn cốc nói, Ngô Đạo Tử vẽ trúc, không tô màu, mà rất giống về hình có lẽ mặc trúc bắt đầu từ Đạo Tử. "Sơn Cốc" là hiệu của Hoàng Đình Kiên đời Bắc Tống. Điều đáng tiếc là, trong những tranh của Ngô Đạo Tử lưu lại, không thấy vẽ mặc trúc, có người căn cứ vào đó mà nghi ngờ thuyết này.
Một thuyết kể Vương Duy đời Đường. Chư Thăng ở đời Thanh trong "Thanh thạch đường trúc phổ" đề xuất : "Tương truyền mặc trúc bắt đầu từ Ma Cật (Vương Duy)". Thuyết này chứng cứ không đủ. Chỉ trong rừng bia Tây An còn một tảng đá bia trúc viễn, nét để trong giữa do người đời sau mô phỏng tranh của Vương Duy như đá bia đã lu mờ, nguyên tắc là viền nét để trong giữa (song câu) hay vẽ bằng mực (thuỷ mặc) thì không có cách nào nhắc tới để làm sáng tỏ.
Một thuyết khác là Đường Minh Hoàng, Lý Long Cơ, nhà vẽ trúc nổi tiếng đời Nguyên - Trương Thoái Công trong "Mặc trúc ký" viết: "Mặc trúc bắt đầu từ Minh Hoàng, sau truyền cho Tiếu Duyệt". Đường Minh Hoàng có phải là người đầu tiên không, còn đợi khảo chứng, nhưng Tiếu Duyệt thì đúng là có người đó, ông vẽ trúc nổi tiếng ở đời Đường.
Còn có một thuyết bắt đầu từ Lý Thị, vợ Quách Sùng Thao đời Ngũ đại. Hạ Văn Ngạn đời Nguyên trong "Hội đồ bảo giám" có chép. Đại ý nói: Lý Thị khi trời gần tối hay ngồi trước cửa sổ phía nam, thấy bóng trúc thướt tha trên giấy bồi cửa sổ, bỗng nổi nhã hứng mài mực cầm bút vẽ trên giấy bồi cửa sổ mô phỏng bóng trúc, ban ngày nhìn có thần khí. Họa pháp này dần dần truyền ra, do đó có mặc trúc. Trong lịch sử đúng là có nhân vật Lý Thị, nhưng lại chưa ai thấy tác phẩm mặc trúc của bà truyền lại.
Những thuyết kể trên, cái nào đúng, cái nào sai, còn đợi các chuyên gia khảo chứng.