Tiểu sử, Hồi ký
Tác giả: Nhất Như - Phạm Cao Hoàn

Danh Sĩ Kim Cổ Thế Giới

Chương 25: 23. DANH HỌA "THANH MINH THƯỢNG HÀ ĐỒ" ?

Bức họa "Thanh minh thượng hà đồ" (Tiết Thanh minh trên sông ) trải qua nghìn năm lưu truyền danh thơm cho đời sau. Là bức tranh cổ đại nổi tiếng ai ai cũng biết, xứng đáng là tác phẩm hàng đầu trong di sản mỹ thuật cổ đại.

"Thanh minh thượng hà đồ" của Trương Trạch Đoan đời Tống vẽ, đời sau được người ta coi là bức tranh mô tả tiết thanh minh.

Đến những năm 80 trong thế kỷ 20, học giả hiện đại Trung Quốc, Khổng Hiến Dị đã nghiên cứu tỉ mỉ về phong tục dân gian vẽ trong "Thanh minh thượng hà đồ". Viết trong bài "Nghi vấn và thanh minh của bức Thanh minh thượng hà đồ", đối với thuyết từ xưa đến nay nhận định nó miêu tả "tiết thanh minh", điều này ông không tán thành.

Khổng Hiến Dị thấy rằng "nay nhìn các hiện tượng trong tranh, bảo nó là mùa thu thì hợp với thực tế hơn".

Xem ngắm kỹ những cảnh vẽ trong "Thanh minh thượng hà đồ", có đứa trẻ cởi trần, nhiều người phe phẩy quạt lá bồ, từng chiếc mũ cỏ, nón trúc, bên sông, trên cầu bày dưa hấu đã bổ, và rau quả trong vườn đang đợi thu họach, cảnh ấy dường như rất xa với Tiết Thanh minh.

Căn cứ vào "Đông kinh mộng hoa lục" đời Tống ghi chép: "Trước tiết Trung thu, các quán đều bán rượu mới". Mà trên lá cờ của quán rượu trong tranh, chính là hai chữ "tân tửu" (rượu mới). Đó phải chăng tác giả cố ý chỉ rõ, bấy giờ là gần đến tiết Trung thu ?

Sau đó còn có người đề xuất "Thanh minh" trong "Thanh minh thượng hà đồ" vừa không phải là thời tiết vừa không phải là địa giới, hai chữ "Thanh minh" là niềm hi vọng của tác giả đối với cuộc đời. Tác giả lấy cái đó để tả lại phong cảnh quê cũ đáng yêu, gởi gấm hi vọng vào đời thịnh vượng mai sau. Cái ý gọi là "Thanh minh" (trong sáng) là chủ đề rõ ràng của nó, không phải là không mang sắc thái châm biếm!

Đối với kết luận "Thanh minh thượng hà đồ" miêu tả là "Tiết Thanh minh", ngày nay đã bị chỉ trích. Tự thân bức tranh chứng tỏ quan điểm đã được mấy trăm năm noi theo không phải là không thể biến đổi. Đương nhiên, cuối cùng muốn có nhận thức thống nhất, ta còn phải "chờ xem".

Hết Chương 25: 23. DANH HỌA "THANH MINH THƯỢNG HÀ ĐỒ" ?
Thông tin sách