Tiểu sử, Hồi ký
Tác giả: Nhất Như - Phạm Cao Hoàn

Danh Sĩ Kim Cổ Thế Giới

Chương 20: 18. "NGUYÊN KHÚC TỨ ĐẠI GIA" ?

"Nguyên khúc" là tên gọi chung của tạp kịch và tán khúc đời Nguyên, tạp kịch thời đó là một hình thức vui ca, dùng giai điệu Bắc đã diễn ca hát xướng, tác gia tạp kịch nguyên có chép hơn trăm người, bốn tác giả nổi bật trong số đó được tôn là "Nguyên khúc tứ đại gia".

Thuyết "tứ đại"sớm nhất thấy chép là "Trung nguyên âm vận" của Chu Đức Thanh, nhà âm vận học đời Nguyên. Chu lấy kịch bản tồn tại ở đời với tác gia đã biết làm nền tảng, từ góc độ âm vận học, đề ra cái thuyết Quan, Trịnh, Bạch, Mã là Nguyên tứ gia. Quan tức Quan Hán Khanh, Trịnh là Trịnh Quan Tổ, Bạch là Bạch Phát, Mã là Mã Chí Viễn. Thuyết này vẫn được các nhà khúc luận đời sau như Vương Quốc Duy... tin tưởng.

Nhìn tổng quát sự sáng tác của Quan, Trịnh, Bạch, Mã có thể thấy bốn người này thật là cự phách. Quan Hán Khanh viết hơn 60 vở, được ca ngợi là "vua tạp kịch". Trịnh Quang Tổ là "văn chương hoa mỹ đầy bụng", "danh thơm toả mọi nhà". Vở "Tưởng đầu mã khương", Ngô đồng vũ của Bạch Phác. "Hán cung thu" của Mã Chí Viễn, ngày nay vẫn có giá trị nghệ thuật khá cao.

Đến đời Minh, có người tên Hà Lương Tuấn trong cuốn "Khúc luận" của ông, từ góc độ bình phẩm từ chương để lập ra thuyết: "Nhạc phủ ở đời Nguyên gọi Mã Đông Ly, Trịnh Đức Huy, Quan Hán Khanh, Bạch Nhân Phủ làm tứ đại gia. Tiến một bước nữa luận chứng nói: "Từ" của Mã già dặn hùng mạnh như "lệnh", điệu hát thì uỷ mị (từ của Quan hùng hồn nhưng thiếu chiều sâu, Bạch rất giản dị nhưng thiếu lời hay nên lấy Trịnh làm đầu".

Điều khiển người ta khó hiểu là: Vương Thực Phủ "sáng tác từ chương phong vận đẹp, những bậc kỳ sĩ đều bái phục, tạp kịch mới, truyền kỳ cũ lấy "Tây sương ký" là đầu trong thiên hạ (lời Giả Trọng Minh) nhưng bị gạt ngoài "tứ đại gia". Có người nói, cái đó có thể liên quan đến những người bảo vệ đạo đức phong kiến cho "Tây sương ký" là tối tăm, dâm ô. Mãi đến Minh Gia Tĩnh về sau mới có người bênh vực cho "Dưới Mái Tây", tác giả là Vương Thực Phủ.

Sách viết về lịch sử hí khúc phổ thông đương đại đều xếp Quan Hán Khanh lên hàng đầu các nhà Nguyên khúc, Vương Thực Phủ hạng nhì. Nhưng gần đây lại có người đề xuất trong nghiên cứu từ năm 1949 đến nay là vấn đề đánh giá Vương Thực Phủ còn thiếu sót, cho nên đối với "Nguyên khúc tứ đại gia" cần phải tiến thêm một bước nữa để làm rõ trắng - đen.

Hết Chương 20: 18. "NGUYÊN KHÚC TỨ ĐẠI GIA" ?
Thông tin sách