HÔM NAY NGƯỜI TA ĐẾN để đào một cái hố trên sân chơi ở trường. Bọn họ gây ra một tiếng động kinh khủng với những cái máy như là các khẩu súng máy và cô giáo phải kêu lên để ngăn chúng tôi ùa tới cửa sổ xem chuyện gì xảy ra. Có một đứa rất thích thú, đó là thằng Calixte, bởi vì nó đang bị hỏi bài, và bởi vì cô giáo không nghe thấy nó nói gì nên cô đã cho nó con 4, điểm cao nhất của nó trong cả học kỳ. Và rồi, thầy hiệu trưởng đến.
- Tiếng động chắc khiến cô không lên lớp được, thầy nói với cô giáo.
- Kinh khủng quá, thưa thầy hiệu trưởng, cô giáo nói, chẳng thể nghe thấy gì cả.
- Tôi biết, tôi biết, thầy hiệu trưởng nói; tôi đã yêu cầu ban giám hiệu lưu ý đợi đến khi nghỉ học hẳn hãy làm, nhưng việc có vẻ là rất gấp. Bọn họ sửa chữa các đường dẫn ga chạy ngầm dưới sân trường. Thôi, chịu khó vậy, chỉ vài ngày là họ đi thôi.
Và rồi thầy bỏ đi.
Còn chúng tôi, chúng tôi sốt ruột chờ đến khi ra chơi, để xem người ta làm việc. Khi chuông reo, ngay cả chúng tôi cũng khó mà nghe rõ! Chúng tôi chạy xuống sân chơi và, trên sân, chúng tôi nhìn thấy người ta chăng dây xung quanh một cái hố dài mà họ đang đào cùng với những khẩu súng máy.
- Hãy nhìn kỹ vào mắt tôi đây, tất cả các cậu, thầy Nước Lèo, giám thị của chúng tôi, nói. Tôi không muốn các cậu bước qua dây thừng; các cậu sẽ bị tai nạn như bỡn. Không được đến gần các công nhân, rõ chưa? Giải tán!
Và thầy ta đi xử lý một đứa lớp lớn đang đấm một đứa lớp nhỡ những quả rất mạnh.
Còn chúng tôi, chúng tôi tiến lại gần các chú công nhân.
- Cái súng máy của chú là gì thế ạ? Thằng Joachim hỏi.
- Đó là một cái búa khí động, cậu nhóc muốn thử không? Chú công nhân vừa nói vừa cười.
- Đồng ý, thằng Joachim vừa nói vừa bước qua dây thừng.
- Ê! Chú công nhân nói, cậu hãy quay về chỗ của cậu tức khắc!
- Sao vậy, thằng Joachim nói, chú đã bảo rằng cháu có thể thử cái máy của chú mà!
- Phải rồi! Tại sao nó được mà cháu thì không? Thằng Clotaire nói.
- Bởi vì mày thì biết cái quái gì, thằng Geoffroy nói, cả thằng Joachim cũng thế, chúng mày là những thằng ngu ngốc!
- Chú ơi để cháu thử một tí đi chú! Để cháu! Thằng Maixent kêu lên.
- Không được! Tao kia! Tao là đứa đầu tiên! Thằng Eudes kêu lên.
- Mày chỉ là cái đồ dối trá, tôi nói; mày còn xếp sau tao!
- Ô! Pastucci! Cậu ở đây không phải để chơi nghịch với lũ nhóc đâu nhé, cậu ở đây là để làm việc! một ông khác kêu lên.
- Tôi chơi nghịch với lũ nhóc? Chú Pastucci hỏi.
- Các cậu kia! Tất cả các cậu bước qua dây thừng làm cái gì vậy? Tôi đã cấm rồi kia mà! Đi chỗ khác chơi! Thầy Nước Lèo kêu lên.
Và chúng tôi bèn đi, trong khi chú Pastucci vừa nói này nọ với cái ông kia vừa lúc lắc cái búa khí động.
- Ô, này, đến đây mà xem, thằng Alceste bảo tôi, bọn họ đã nhóm lửa!
Tôi đi với Alceste, bởi vì đúng thật, người ta đã làm hàng đống thứ trên sân chơi, nhưng nhóm lửa thì chưa bao giờ. Bên trên ngọn lửa có hàng đống cái xoong nhỏ và bốc múi thơm kinh lên được. Thằng Alceste vừa ăn cái bánh mì bơ nhỏ của nó vừa liếm môi.
- Cậu thích món rag u à? Một chú đang phụ trách đun nấu hỏi.
- Coi chừng đấy, Mohammed! Chú Pastucci kêu lên, chú này đã ngưng cả búa khí động để nghe ngóng chúng tôi.
- Cháu đổi cho chú một cái bánh mì bơ lấy món rag u, thằng Alceste nói.
- Mày sẽ cho tao nếm thử một tí chứ? Thằng Rufus hỏi.
- Không, thưa mày, thằng Alceste nói; nếu mày muốn ăn món ra gu vào giờ ra chơi, mày cứ việc đi mà bảo mẹ mày cho mày!
- Có mà tao sẽ cho mày mọt cái tát thì có! Thằng Rufus kêu lên.
- Chơi bời thì tránh xa mấy cái bát tô ra, chú Mohammed nói, chú này có vẻ khó chịu, trong khi đó, từ đằng xa, chú Pastucci cười khoái trá.
Người không hề cười chính là thầy Nước Lèo, thây này đã chạy đến.
- Thật không thể tin nổi! thầy Nước Lèo kêu lên. Tôi cần phải nhắc các cậu bao nhiêu lần là không được đến đây hả? Tôi sẽ nghiêm trị!
- Này, chú Pastucci nói, việc cho học sinh ra chỗ khác và để yên cho chúng tôi làm việc đối với ông mệt nhọc lắm hả?
- Gì... Sao? Thầy Nước Lèo nói, hai mắt trợn tròn.
- Phải rồi, chú công nhân nói, chúng tôi còn phải có công việc chứ!
- Thế còn tôi, thầy Nước Lèo kêu lên, anh tưởng là tôi vui chơi chắc? Đừng có mà đùa!
- Đích thị! Alceste nói, cái thằng không hề vừa lòng bởi vì nó có vẻ bực tức thật sự.
Thế là chúng tôi bỏ đi, nếu không thì lại sinh chuyện.
- Hay chúng mình chơi trò săn bóng? Thằng Eudes hỏi.
Chúng tôi đã đồng ý, bởi vì đấy là một trò chơi hết sảy. Đứa nào có bóng là thợ săn, và nó phải ném bóng vào những đứa khác. Những đứa khác, khi chúng nó bị ném trúng, nhất là khi thằng Eudes ném, chúng nó bắt đầu khóc và chúng nó chỉ muốn ẩu đả với thằng thợ săn, rồi sau đó đến lượt chúng nó lại thành thợ săn và tất cả lũ kêu gào, thật kinh khủng. Tất cả chúng tôi bắt đầu chơi, trừ Agnan, cái thằng không bao giờ ra chơi với chúng tôi bởi vì nó chuyên ôn bài, và Alceste, cái thằng vẫn tức bực từ nãy vì cái món rag u mà nó không xơ múi được và đã nói rằng đã thế thì ngày mai, nó sẽ mang hẳn dưa bắp cải để ăn trong giờ ra chơi.
Thế rồi Geoffroy, cái thằng đang là thợ săn và bị chảy máu mũi, đã ném quả bóng mạnh quá khiến nó bị rơi vào trong cái hố mà các chú công nhân đang đào. Chúng tôi đi tìm quả bóng, nhưng chú Pastucci không hài lòng. Chú ta ngừng bắn súng máy với cái búa khí động và chú ta kêu lên: "Không! Không! Không! Không được đến đây!" Thế rồi chú ấy nhìn thấy Clotaire, Rufus và Eudes ở trong hố.
- Các cậu có ra khỏi đó ngay lập tức không thì bảo! chú Pastucci kêu lên.
- Bọn cháu phải tìm quả bóng, tôi giải thích. Chú có nhìn thấy không?
- Nó kia kìa, thằng Clotaire kêu lên.
- Đưa quả bóng đó cho tôi! Chú Pastucci kêu lên.
Chú ta có vẻ bực tức đến nỗi thằng Clotaire đã đưa bóng cho chú ta. Thế là chú Pastucci làm hàng đống động tác với cái tay, như thể để ném quả bóng ra xa tít. Nhưng chú ta không ném quả bóng ra, bởi vì cái ông đã la mắng chú ta lại chạy đến.
- Ô, hay là cậu bị chập cheng thật, Pastucci! Ông kia nói.
- Chập cheng, tôi? Chú Pastucci hỏi, chú ta đã ngừng các động tác tay.
- Vậy ra bây giờ cậu lại còn chơi bóng với lũ nhóc con nữa? ông kia nói.
- Phải rồi, trả bóng bọn cháu đây! Thằng Eudes kêu lên.
- Ồ, các cậu làm tôi phát điên lên mất! thầy Nước Lèo kêu lên. Tôi phải bảo các cậu bao nhiêu lần để...
- Thầy phải lo việc của mình đi chứ, ông kia kêu lên; lũ nhóc này cản trở công nhân của tôi làm việc!
- Chuyện gì đang xảy ra thế, thầy Nước... Dubon? Thầy hiệu trưởng vừa đến đã hỏi.
Còn chúng tôi, chúng tôi đi ra xa chơi để không cản trở thầy Nước Lèo, thầy hiệu trưởng và các ông công nhân đang kêu la hàng đống thứ. Đúng là hay cực, chúng tôi còn được chơi quá thêm năm phút. Điều đáng tiếc là giờ ra chơi lần sau các công nhân không còn ở đó nữa.
Hình như họ nói rằng họ sẽ quay trở lại làm nốt công việc khi nào nhà trường cho học sinh nghỉ học hẳn. Và bọn họ thậm chí không cả lấp cái hố mà bọn họ đã đào trên sân trường!